ថ្មីៗនេះតាមរបាយការណ៍របស់អគ្គនាយកដ្ឋានអន្តោប្រវេសន៍ នៃក្រសួងមហាផ្ទៃ បានឲ្យដឹងថាមានជនអន្តោប្រវេសន៍ប្រមាណ១៦ម៉ឺននាក់កំពុងរស់នៅលើទឹកដីកម្ពុជា ហើយ៩៥ភាគរយគឺជាជនជាតិយួន។ ក៏ប៉ុន្តែក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍ឯករាជ្យបានវាយតម្លៃថា ជនអន្តោប្រវេសន៍រស់នៅខុសច្បាប់លើទឹកដីកម្ពុជាមានដល់ទៅរាប់លាននាក់ ព្រោះកាលពីអំឡុងឆ្នាំ២០០៥-២០០៦ ធ្លាប់មានទស្សនាវដ្ដីក្នុងប្រទេសយួនបានចុះផ្សាយថា ជនជាតិយួនរស់នៅលើទឹកដីកម្ពុជាមានជាង១លាននាក់ ហើយភាគច្រើនរស់នៅក្នុងខេត្តកំពង់ឆ្នាំង រាជធានីភ្នំពេញ ខេត្តសៀមរាប និងបណ្ដាខេត្តផ្សេងៗទៀត។
មួយរយៈពេលកន្លងទៅនេះមជ្ឈដ្ឋាននានាបានកត់សម្គាល់ថា អគ្គនាយកដ្ឋានអន្តោប្រវេសន៍ នៃក្រសួងមហាផ្ទៃ បានស្រាវជ្រាវចាប់បញ្ជូនជនអន្តោប្រវេសន៍យួនរស់នៅនិងធ្វើការងារខុសច្បាប់លើទឹកដីកម្ពុជារាប់ពាន់នាក់ ហើយបញ្ជូនត្រឡប់ទៅស្រុកវិញផងដែរ។ ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍ឯករាជ្យវាយតម្លៃថា កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់អគ្គនាយកដ្ឋានអន្តោប្រវេសន៍ គឺជាប្រការដ៏ល្អដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ ក៏ប៉ុន្តែការជំរឿននិងដោះស្រាយបញ្ហាអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់គួរធ្វើឡើងប្រកបដោយតម្លាភាព។ ជាងនេះទៅទៀតប្រការសំខាន់បំផុតគឺត្រូវទប់ស្កាត់កុំឲ្យជនជាតិយួនចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោតនៅឆ្នាំ២០១៧ ក៏ដូចជានៅឆ្នាំ២០១៨ ព្រោះអាចធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដំណើរការនយោបាយក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
អ្នកតាមដានបញ្ហាសង្គមបានលើកឡើងថា ជនជាតិយួនដែលរស់នៅខុសច្បាប់លើទឹកដីកម្ពុជាបានបង្កបញ្ហាច្រើនយ៉ាងដល់សង្គមកម្ពុជាគួរឲ្យព្រួយបារម្ភ ក្នុងនោះគឺពួកគេមកដណ្ដើមការងារនិងមុខរបរពីប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ និងប្រព្រឹត្តខុសច្បាប់ផ្សេងៗទៀត។ ជាក់ស្ដែងកន្លងមកជនជាតិយួនមួយចំនួនបានប្រព្រឹត្តអំពើចោរកម្ម ពេស្យាចារ ជួញដូរចែកចាយប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀន ហើយករណីខ្លះពួកគេវាយសម្លាប់ ចាក់សម្លាប់ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរយ៉ាងសាហាវព្រៃផ្សៃបំផុតដូចជា នៅតំបន់បឹងទន្លេសាប នៃខេត្តពោធិ៍សាត់ និងខេត្តសៀមរាបជាដើម។ មិនតែប៉ុណ្ណោះជនជាតិយួនមួយចំនួនបានប្រកបរបរសុំទានរំខានភ្ញៀវទេសចរបរទេសនៅតំបន់ចុងឃ្នៀស សង្កាត់ចុងឃ្នៀស ក្រុងសៀមរាប ដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងដល់កេរ្ដិ៍ឈ្មោះប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែលជាម្ចាស់ទឹកដី។
អ្នកសង្កេតការណ៍មួយចំនួនបានបញ្ជាក់ថា ការនិយាយពីរឿងជនជាតិយួនបង្កបញ្ហាជាច្រើនក្នុងសង្គមកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នមិនមែនជាការរើសអើងជាតិសាសន៍ ឬញុះញង់ឲ្យមានការរើសអើងជាតិសាសន៍នោះទេ ប៉ុន្តែផ្អែកទៅលើស្ថានភាពជាក់ស្ដែងតែម្តង។ ដូច្នេះការដែលអគ្គនាយកដ្ឋាននគរបាលអន្តោប្រវេសន៍ក្រសួងមហាផ្ទៃ ក៏ដូចជារដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន ចាត់វិធានការដោះស្រាយរឿងអន្តោប្រវេសន៍យួនរស់នៅខុសច្បាប់លើទឹកដីកម្ពុជា គឺជារឿងសំខាន់បំផុតហើយស្របតាមច្បាប់នៃប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ។ អ្វីដែលសំខាន់បំផុតគឺត្រូវធ្វើយ៉ាងណាកុំឲ្យមានជនជាតិយួនចូលរួមបោះឆ្នោតសម្រេចជោគវាសនាជនជាតិខ្មែរនិងប្រទេសកម្ពុជាដោយទុកឲ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ គឺជាអ្នកសម្រេចជោគវាសនាប្រទេសជាតិខ្លួនតាមរយៈការប្រើប្រាស់សន្លឹកឆ្នោតដែលជាការសម្រេចចិត្តដ៏ត្រឹមត្រូវ៕
មួយរយៈពេលកន្លងទៅនេះមជ្ឈដ្ឋាននានាបានកត់សម្គាល់ថា អគ្គនាយកដ្ឋានអន្តោប្រវេសន៍ នៃក្រសួងមហាផ្ទៃ បានស្រាវជ្រាវចាប់បញ្ជូនជនអន្តោប្រវេសន៍យួនរស់នៅនិងធ្វើការងារខុសច្បាប់លើទឹកដីកម្ពុជារាប់ពាន់នាក់ ហើយបញ្ជូនត្រឡប់ទៅស្រុកវិញផងដែរ។ ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍ឯករាជ្យវាយតម្លៃថា កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់អគ្គនាយកដ្ឋានអន្តោប្រវេសន៍ គឺជាប្រការដ៏ល្អដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ ក៏ប៉ុន្តែការជំរឿននិងដោះស្រាយបញ្ហាអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់គួរធ្វើឡើងប្រកបដោយតម្លាភាព។ ជាងនេះទៅទៀតប្រការសំខាន់បំផុតគឺត្រូវទប់ស្កាត់កុំឲ្យជនជាតិយួនចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោតនៅឆ្នាំ២០១៧ ក៏ដូចជានៅឆ្នាំ២០១៨ ព្រោះអាចធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដំណើរការនយោបាយក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
អ្នកតាមដានបញ្ហាសង្គមបានលើកឡើងថា ជនជាតិយួនដែលរស់នៅខុសច្បាប់លើទឹកដីកម្ពុជាបានបង្កបញ្ហាច្រើនយ៉ាងដល់សង្គមកម្ពុជាគួរឲ្យព្រួយបារម្ភ ក្នុងនោះគឺពួកគេមកដណ្ដើមការងារនិងមុខរបរពីប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ និងប្រព្រឹត្តខុសច្បាប់ផ្សេងៗទៀត។ ជាក់ស្ដែងកន្លងមកជនជាតិយួនមួយចំនួនបានប្រព្រឹត្តអំពើចោរកម្ម ពេស្យាចារ ជួញដូរចែកចាយប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀន ហើយករណីខ្លះពួកគេវាយសម្លាប់ ចាក់សម្លាប់ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរយ៉ាងសាហាវព្រៃផ្សៃបំផុតដូចជា នៅតំបន់បឹងទន្លេសាប នៃខេត្តពោធិ៍សាត់ និងខេត្តសៀមរាបជាដើម។ មិនតែប៉ុណ្ណោះជនជាតិយួនមួយចំនួនបានប្រកបរបរសុំទានរំខានភ្ញៀវទេសចរបរទេសនៅតំបន់ចុងឃ្នៀស សង្កាត់ចុងឃ្នៀស ក្រុងសៀមរាប ដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងដល់កេរ្ដិ៍ឈ្មោះប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែលជាម្ចាស់ទឹកដី។
អ្នកសង្កេតការណ៍មួយចំនួនបានបញ្ជាក់ថា ការនិយាយពីរឿងជនជាតិយួនបង្កបញ្ហាជាច្រើនក្នុងសង្គមកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នមិនមែនជាការរើសអើងជាតិសាសន៍ ឬញុះញង់ឲ្យមានការរើសអើងជាតិសាសន៍នោះទេ ប៉ុន្តែផ្អែកទៅលើស្ថានភាពជាក់ស្ដែងតែម្តង។ ដូច្នេះការដែលអគ្គនាយកដ្ឋាននគរបាលអន្តោប្រវេសន៍ក្រសួងមហាផ្ទៃ ក៏ដូចជារដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន ចាត់វិធានការដោះស្រាយរឿងអន្តោប្រវេសន៍យួនរស់នៅខុសច្បាប់លើទឹកដីកម្ពុជា គឺជារឿងសំខាន់បំផុតហើយស្របតាមច្បាប់នៃប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ។ អ្វីដែលសំខាន់បំផុតគឺត្រូវធ្វើយ៉ាងណាកុំឲ្យមានជនជាតិយួនចូលរួមបោះឆ្នោតសម្រេចជោគវាសនាជនជាតិខ្មែរនិងប្រទេសកម្ពុជាដោយទុកឲ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ គឺជាអ្នកសម្រេចជោគវាសនាប្រទេសជាតិខ្លួនតាមរយៈការប្រើប្រាស់សន្លឹកឆ្នោតដែលជាការសម្រេចចិត្តដ៏ត្រឹមត្រូវ៕